درسی

اشاره به داستان حضرت یوسف

یوسف گم گشته باز آید به کنعان غم مخور

اشاره به حدیث «اَنا مَدینةُ العِلم وَ عَلیٌّ بابُها»

ذات او دروازه شهر علوم زیر فرمانش حجاز و چین و روم
 سجع: در لغت به معنی آواز کبوتر است. سجع مانند قافیه در شعر است به گونه ای که وقتی کلماتی در نثر از نظر حروف یا هر دو هماهنگ بیایند. سجع در کلامی دیده می شود که حداقل دو جمله باشد. به نثری که سجع داشته باشدنثر مسجع گویند

هر که سخن نسنجد از جوابش برنجد

به  هوا شوی مگسی باشی به خاک شوی خسی باشی دل به دست آر تا کسی باشی

مال با هزینه کردن کم آید و دانش با پراکنده شدن بیفزاید.بهترین کتب به نثر مسجع:مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری وگلستان سعدی می باشد
 ضرب المثل: به جمله یا مصراع یا ابیاتی گویند که در طی سال ها زبان زد مردم شده و پند آموز و پر مغز باشند.

این دغل دوستان که می بینی مگسانند گرد شیرینی هرکه بامش بیش برفش بیشتر
 جناس: آوردن کلماتی در نظم و نثر که از نظر حروف مشترک ولی در معنا متفاوت باشند

انواع جناس          

الف) جناس تام (کامل): جناسی که از نظر لفظ و حروف و نوشتار یکی باشند ولی از نظر معنی متفاوت باشند.

روزی برای پیدا کردن روزی  به صحرا رفته بود
برادر که در بند خویش است نه برادر، نه خویش است.
انواع جناس تام

              حرکتی
عالَم – عالِم        کُشت- کِشت 

            - افزایشی
قدم – مقدم امام – امامت    

                -اختلافی
کیش – ریش  جنگ – چنگ       

ب) جناس ناقص     

ج) جناس اشتقاق: مظلوم-ظلم کاتب – کتب
 تضاد (طباق): هرگاه دو کلمه از نظر معنی مخالف هم باشند به آن تضاد گفته می شودبه طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند

که تو در برون چه کردی که درون خانه آیی

کسی که زود دل آزرده گشت دیرنزیست.   تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد
 واج آرایی: شاعران و نویسندگان از زیبایی تکرار حرف و واژه برای زیبایی سخن و تاثیر گذاشتن آن بر مخاطب استفاده می کنند

خیزید و خز آرید که هنگام خزان باد خنک از جانب خوارزم وزان است            حرف (خ-ز)    
 تضمین: شاعر یا نویسنده، گاهی برای زیبا تر ساختن سخن و تاثیر گذاری آن به طور مستقیم از آیه، حدیث، مصراع یا بیتی از شاعر دیگر می آورد که به آن تضمین می گویند.

تضمین دو گونه است

1-خفی:وقتی شاعربه دلیل معروفیت مصرع یا شعر نا م شاعر را نیاورد

خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم         <<کز نسیمش بوی جوی مولیان آید همی>>

(حافظ)

2-آشکار:وقتی شاعر نام نویسنده یا شاعری که از او مطلب آورده بیان نماید

چه زنم جو نای هردم زنوای شوق او دم       که لسان الغیب خوش تر بنوازد این نوا را

<<همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی       به پیام آشنایی بنوازد آشنا را>>

(شهریار)

صنایع  دیگر         

غلو-لف ونشر-ایهام و...

که درآینده بیان خواهد شد